Mình về mình có nhớ ta(hay nhất)

Mình về mình có nhớ ta
Mười năm lăm đó thiết tha mặn nồng
Mình về mình có nhớ ko
Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn
Tiếng người nào tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước đi
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay

1. Dàn ý 

Giới thiệu chung về bài “Việt Bắc” – Tố Hữu và nói chung về đoạn thơ

– Việt Bắc là một đỉnh cao trong nền thơ ca kháng chiến chống Pháp, một trong những sáng tác tiêu biểu nhất cho phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu. Ra đời ở một bước ngoặt đáng nhớ của lịch sử dân tộc (tháng 10 năm 1954), bài thơ trở thành bản người hùng ca về Cách mệnh và kháng chiến, bản tình khúc về đời sống tâm hồn phong phú, cao đẹp của con người Việt Nam trong “mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng”.
 Để tổng kết lịch sử, diễn tả tình nghĩa Cách mệnh và kháng chiến, kill sáng tác Việt Bắc, Tố Hữu đã vận dụng một hình thức nghệ thuật rực rỡ. Bài thơ được kết cấu thành một cuộc đối đáp tâm tình giữa người cán bộ sắp về xuôi với người dân miền núi Việt Bắc, được diễn tả bằng điệu thơ lục bát đặm đà chất ca dao.

– Đoạn thơ mở đầu có vị trí khá đặc trưng trong bài thơ dài Việt Bắc. Bằng lời hỏi của người miền núi Việt Bắc rồi lời đáp của người cán bộ sắp về xuôi, đoạn thơ khơi dòng cho bao kỉ niệm về sau, đồng thời hé mở lối kết cấu của bài thơ.

*    Phân tích khúc lời hỏi của người miền núi Việt Bắc

“ Khúc đầu của bài thơ gồm hai câu hỏi được nhịp nhàng cất lên. Trong từng câu hỏi, về cơ bản vế trước được lặp lại (Mình về mình có nhớ ta, Mình về mình có nhớ ko). Điều đó chứng tỏ người hỏi đang đầy xao xuyến ở thời khắc “mình về”, đang thiết tha gợi nhắc những kỉ niệm.

– Ý đồ tổng kết lịch sử của Tố Hữu được gửi gắm qua lời nhắc “Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng”. Đây là lúc cần ôn lại mười lăm năm Cách mệnh và kháng chiến gắn bó cùng Việt Bắc. “Mười lăm năm đó” nhắc chiều dài thời kì. “Thiết tha mặn nồng” khẳng khái niệm tình ngày càng nồng đậm. Đây ko phải là lịch sử của những sự kiện lạnh lùng, những con số khô khan nhưng là lịch sử của lòng người, của quá trình gắn bó.

– Sự vận dụng thuần thục lối nói của ca dao ở câu “Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn”. Đó là mượn cảnh, mượn tự nhiên nhưng bộc lộ lòng người, nhưng diễn tả quy luật tình cảm, là cách nói cụ thể nhưng hàm ý nói chung sâu xa. Câu thơ được ngắt nhịp 4/4 thành hai vế tương xứng; trong từng vế đều có một cặp hình ảnh có mối tương quan hài hoà và được liên kết theo quan hệ nhân quả tự nhiên. Lúc nhìn cây, lòng ta tự nhiên nhớ về núi. Lúc ngắm sông, lòng ta tự nhiên nhớ lại nguồn. Núi là môi trường thọ dưỡng nên cây. Trăm nguồn mới tạo thành sông. Lúc ta đang được nhìn ngắm một sự vật, thành tích trước mắt hãy đừng quên cội nguồn đã tạo sinh ra nó. Lúc ta đang ở thắng lợi vinh quang hiện nay này hãy đừng quên những tháng ngày gian khô được Việt Bắc nuôi nấng, đừng quên tình nghĩa Cách mệnh và kháng chiến.

* Phân tích khúc 2 – lời đáp của người cán bộ sắp về xuôi

– Trước lời hỏi của người Việt Bắc, người cán bộ sắp về xuôi vừa đáp vừa hỏi lại. Tố Hữu chưa để cho người về khẳng định ngay nỗi nhớ. Đó là cách kéo dài thời kì của buổi tâm tình, tạo ko khí dùng dàng, lưu luyến ở buổi chia li.

– Bang lời hỏi lại “Tiếng người nào tha thiết bên cồn”, thi sĩ đã giới thiệu rố them ko gian của buổi tâm tình. Cuộc chia ỉi này được tổ chức giữa rừng núi tự nhiên, được rừng núi Việt Bắc chứng kiến, hoà cảm…

– Nỗi lòng bâng khuâng, sự dùng dằng của người về được bộc lộ qua câu thơ ngắt nhịp tương xứng 4/4: “Bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi”. Một vế bộc lộ nội tâm, một vế diễn tả dáng vẻ nhưng thống nhất trong một xúc cảm.

– Giải pháp nghệ thuật hoán dụ “Áo chàm đưa buổi phân li” gợi hình ảnh người miền núi Việt Bắc. Đồng thời, hình ảnh “áo chàm” cũng là hình ảnh ẩn dụ gợi liên tưởng tới vẻ đẹp tâm hồn của những con người đó. Tình cảm của người Việt Bắc đối với Cách mệnh, Kháng chiến cũng đặm đà, dẻo dai, ko bao giờ phai nhạt y như màu áo chàm họ mặc.

–  Một tí băn khoăn, bối rối của người về trình bày ở câu “Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay…”. Hỏi người kia nhưng cũng tự hỏi mình. Bao kỉ niệm bộn bề sống dậy, bao nỗi nhớ trào dâng nên biết nói gì lúc này cho thoả lòng thương nhớ, cho mình hiểu ta…

* Kết luận về đoạn thơ

–  Đoạn thơ mang giọng điệu trữ tình tha thiết, có những hình ảnh gợi cảm.

– Là lời hỏi – đáp mở đầu, đoạn thơ có ý nghĩa tạo ko khí xúc cảm chung cho toàn bài, khơi dòng cho bao kỉ niệm tình nghĩa về sau.

1. Bài văn mẫu 1

“Mỗi công dân đều có một dạng vân tay 

Mỗi thi sĩ thứ thiệt đều có một dạng vân chữ 

Ko trộn lẫn…”

   Giống như mỗi người, sẽ sở hữu riêng cho mình một loại vân tay riêng, ko giống bất kì người nào. Thì mỗi nhà văn, thi sĩ, cũng sẽ sở hữu một phong cách “một dạng vân chữ” riêng lẻ. Vì thế, lúc đọc những tác phẩm văn học, ta ko thể trộn lẫn giữa Hồ Xuân Hương với Xuân Quỳnh lúc cả hai cùng nói rất hay về thơ tình yêu người phụ nữ. Và nổi lên trong phong trào dân tộc dân chủ, cùng sự tăng trưởng của văn học nước nhà, ta nhớ tới Tố Hữu, những khổ thơ mượt nhưng như áng tóc trữ tình của ông, học được trong ca dao nhưng lại nổi lên một phong cách rất riêng của Tố Hữu, và ta được biết tới điều đó rõ hơn, thông qua 8 khổ thơ đầu bài thơ Việt Bắc.

   Nói tới Tố Hữu là nói ngay tới cây đại thụ của làng văn. Ông mang trong mình một áng thơ ca chạy suốt chiều dài lịch sử, thơ văn viết về lịch sử là thế, nhưng trong đó lại mang đậm dấu ấn của một người con rất Huế, rất Việt Nam, lúc nào cũng tha thiết, lúc nào cũng vương vấn gợi tình.

Mình về mình có nhớ ta

Mười năm lăm đó thiết tha mặn nồng

Mình về mình có nhớ ko

Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn

Tiếng người nào tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước đi

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay

   Bài thơ Việt Bắc là một trong những tuyệt tác văn học rất tiêu biểu của tiếng thơ Tố Hữu. Ra đời trong bối cảnh kháng chiến chống Pháp vừa giành thắng lợi. Chủ tịch Hồ Chí Minh rời chiến khu Việt Bắc về Hà Nội tiếp quản. Lấy cảm hứng từ buổi chia tay mang ý nghĩa lịch sử đó, Tố Hữu đã xúc động viết ra áng thơ này. Việt Bắc như mang nặng hồn thiêng của núi sông, vì thế, bài thơ tới gần với trái tim người đọc, nhờ tính dân tộc đậm đã, được trình bày đậm nét trong cả hai phương diện nội dung và hình thức.

    Ta biết tính dân tộc trong một bài thơ, là một khái niệm thân thuộc, thuộc phạm trù tư tưởng- thẩm mĩ, và là mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa văn học và dân tộc. Tính dân tộc trong một bài thơ là hình thức trình bày và nội dung có tính vững bền cho các sáng tác của dân tộc ta, được tạo nên từ quá trình tăng trưởng của dân tộc từ xưa tới nay. Và tính dân tộc, phải được trình bày trên cả hai phương diện nội dung và hình thức.

Trong ca dao ta vẫn thường nghe có câu:

Hiện thời mận mới hỏi đào

Vườn hồng đã có người nào vào hay chưa

Mận hỏi thì đào xin thưa

Vườn hồng đã có nhưng chưa người nào vào

    Vậy đấy, tính dân tộc là đây chứ đâu. Vì sao ca dao dân ca từ nghìn đời nay vẫn mới và vẫn luôn khiến ta cảm thấy mến thương tương tự. Đơn giản, bởi ca dao luôn mang đậm chất trữ tình, ngọt ngào, chất phác và thân thiện, được trình bày qua thể thơ lục bát uyển chuyển. Bắt nhịp và tiếp nối những trị giá cao quý đó của ca dao dân ca, Tố Hữu đã vận dụng thuần thục để làm ra Việt Bắc.

Mình về mình có nhớ ta

Mười năm lăm đó thiết tha mặn nồng

Mình về mình có nhớ ko

Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn

   Tính dân tộc trước hết trình bày ở thể thơ lục bát thân thuộc, nhờ nó, ý thơ vốn uyển chuyển và đầy chất trữ tình của Tố Hữu càng được bộc lộ một cách rõ nét. Ko những thế, Tố Hữu đã vận dụng khôn khéo lối đối đáp vốn là hình thức thân thuộc trong ca dao, tiếng nói mượt nhưng, uyển chuyển, đặc tả tình cảm giữa mình – ta ngọt ngào sâu lắng, nhưng ta vốn thường hay gặp trong những câu ca dao viết về tình yêu lứa đôi.

   Đoạn thơ đầu đặc tả nỗi nhớ của người ở lại dành cho người da đi, ngôn từ bình dị nhưng tha thiết và quyện chặt trong lòng kẻ đi người ở. Tình cảm người gắn bó keo sơn tựa như tình cảm lứa đôi, qua đó càng cho ta thấy sự kết đoàn của nhân dân ta trong thời kì kháng chiến. Hóa ra, dù có khó khăn cách trở về ko gian, thời kì, trái tim của những người con đất Việt vẫn mãi gắn bó và dành cho nhau. Chỉ cần anh cần, tôi luôn có mặt. Những hình ảnh mang đậm tính dân tộc cũng được tả rõ nét, đó là “nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn” những cây, những núi, sông, nguồn, là những hình ảnh thân thuộc, vốn đã đi vào tiềm thức của người dân ta muôn thuở.

Tiếng người nào tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước đi

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay

    Lời trước hết là lời người ở lại dành cho người ra đi, vì thương nhớ, vì luôn canh cánh trong lòng, nên đoạn thơ này tựa như một lời đồng vọng thân yêu nhưng người ra đi đáp lại sức ở. Từ “người nào” là một đại từ phiếm chỉ, như ám chỉ hình ảnh tiếng hát da diết và mộc mạc của người dân vùng núi Việt Bắc, người cất bước ra đi nhưng vọng trong hoài niệm, trong nhung nhớ vẫn luôn nghĩ về ân tình Việt Bắc, muối mặn gừng cay, phai chăng “Lúc ta ở thìa là nơi đất ở/ lúc ta đi đất bỗng hóa tâm hồn” là vậy? Những hình ảnh mang đậm tính dân tộc như “áo chàm” “cầm tay” mang một vẻ đẹp đơn sơ, giản dị nhưng ấm êm lắm. Những cái bắt tay mặn nhưng tình cảm, những tấm áo chàm là hoán dụ cho nhân dân Việt Bắc, cầm tay thôi là đã nói lên tất cả, tiếng nói dần như cũng ngưng đọng lại, bổi hổi vì xúc cảm nhưng ko nói thành lời.

Qua đó, càng nổi trội rõ nên nét dân tộc truyền lại trong thơ Tố Hữu, đặc tả vẻ đẹp thủy chung, tình nghĩa, son sắt của người dân quê hương. Việt Bắc là sự kế thừa trọn vẹn những tinh hoa của văn học muôn thuở.

2. Bài văn mẫu 2

    Bạch Cư Dị lúc nói về nói thơ, cho rằng: “ Thơ, tình là gốc, lời là ngọn, âm thanh là hoa, tức là quả”, đó là một sự toàn diện tạo nên sức sống của thơ giữa dòng thời kì. Tiếng thơ Tố Hữu cũng vậy. Thi sĩ dụng công hiến dâng áng thơ “ Việt Bắc” để gửi gắm tư tưởng tình cảm thâm thúy về tình nghĩa trong thời chiến còn làm rung động lòng người. Tám câu thơ đầu: “ Ta về mình có nhớ ta…Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay…” là kết tinh tư tưởng chủ đề đó.

    Tám câu thơ đầu hay dòng tâm trạng bâng khuâng, lưu luyến lúc giờ chia ly đã điểm, đậm tô ân tình cách mệnh của người đồng bào miền núi với cán bộ, chiến sĩ.

    Thể thơ lục bát khiến câu thơ mềm mại, điệu thơ trầm bổng, liên kết với vần phong phú, nhịp đều đặn gợi trạng thái muôn vàn trong tâm hồn người ở, kẻ đi. Kết cấu đối đáp, cách xưng hô “ mình, ta” thân thuộc xuất hiện trong ca dao giao duyên buổi tự tình, hò hứa hẹn của chàng- nàng, mận- đào, mở ra bầu ko khí tâm tình, giọng tình thương yêu, ngọt ngào. Đoạn thơ nói tình cảm chính trị nhưng ko khô khan.

Với người ở lại, nhạy cảm với sự thay đổi nên lên tiếng trước:

“- Mình về mình có nhớ ta?

Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng.

Mình về mình có nhớ ko?

Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn.”

    Câu hỏi tu từ láy đi, láy lại theo hình thức tăng tiến “ có nhớ ta, có nhớ ko” gợi những cung bậc xúc cảm từ ướm hỏi xa xôi tới nỗi khắc khoải lắng tai lời đồng vọng. Qua đó giúp ta cảm tấm chân tình của người ở lại, tình đồng bào với người cất bước. Thời kì lịch sử “ mười lăm năm”, cũng là thời kì tình cảm mặn nồng ân nghĩa. Ko gian “ cây, núi, sông, nguồn” gợi Việt Bắc đại nghìn, núi thăm thẳm. Điệp từ “ nhớ”diễn tả nỗi lòng lớp lớp, khôn nguôi. Cách diễn tả mang lỗi nghĩ dân gian như lời nhắn nhủ của ông cha về lối sống ẩm hà tư nguyên, nhắc nhớ sự thủy chung.

Lời người đi xuôi đáp lại tiếng lòng kẻở lại:

“- Tiếng người nào tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi

Áo chàm đưa buổi phân ly

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay…”

    Cặp câu lục bát sử dụng những láy từ “ phấp phỏng, bâng khuâng” bộc lộ mọi nỗi niềm trong lòng người ly biệt. Tâm trạng được hữu hình hóa, vô tạo nên hữu hình “ phấp phỏng bước đi” gợi bước đi chầm chậm chẳng nỡ rời buông như bước chân kẻ chinh phu, tráng sĩ ngày nào trong “ Chinh phụ ngâm”:

 “ Bước đi một bước, giây giây lại ngừng”

    Nhưng đó là tình phu- phụ, còn “ Việt Bắc” nói tới tình đồng chí, nghĩa đồng bào. Hình ảnh áo chàm trong buổi phân ly đã từng đi về từng đi về trong ca dao xưa, chiếc áo để người đắp cho bớt hiu quạnh, áo bào của nàng Kiều trong buổi chia ly Thúc sinh. Nhưng Tố Hữu mượn sắc áo chàm bình dị, bền, khó phai, khó nhạt của đồng bào miền ngược nói sắc lòng người ở lại mãi vẹn nguyên. Tâm tư tình cảm người ở được cảm bởi người đi, dường như “ ta, mình” hiểu nhau cả những điều ko nói ra. Bởi vậy, hành động “ Cầm tay nhau biết nói gì” như khoảng lặng của âm nhạc, khoảng trống của nhiếp ảnh, khoảng vô ngôn dư tình trong văn học. Thời kì như ngừng lại để kẻ ở và người đi hội thoại đàm tâm, sự thấu hiểu của tình tri kỉ, tri kỷ giữa người đồng bào và cán bộ cách mệnh mang ân tình cách mệnh sâu đậm.

    Tám câu thơ đầu trong “ Việt Bắc” vừa tiếp thu trị giá dân gian phong phú vừa được thi sĩ Tố Hữu thông minh ý mới, hình ảnh mới, diễn tả tình cảm, sự kiện thời đại phản ánh quy luật kế thừa, canh tân nghệ thuật.

3. Bài văn mẫu 3

    Sau thắng lợi Điện Biên Phủ, hiệp nghị Giơnevơ được ký kết, tháng 10 năm 1954, các cơ quan Trung ương của Đảng và Chính phủ rời chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội. Nhân sự kiện có tính chất lịch sử đó, Tố Hữu sáng tác bài thơ Việt Bắc, khắc họa lại cuộc chia tay lịch sử với những tình cảm thủy chung son sắt. Tình cảm đó được trình bày qua những câu thơ sau:

“Mình về mình có nhớ ta

Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng

Mình về mình có nhớ ko

Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn

*

Tiếng người nào tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay”

    Đoạn thơ tràn đầy một nỗi nhớ tưởng như ko thể kìm nén được, cứ trào ra theo ngòi bút và tuôn chảy thành những dòng thơ. Có tới bốn chữ “nhớ” trong một đoạn thơ tám câu chắc hẳn nỗi nhớấy phải thật da diết và sâu nặng. Đây là nỗi nhớ quê hương cách mệnh của người đã từng gắn bó thâm thúy với vùng đất thiêng đầy kỷ niệm đó, là nỗi nhớ của tình nghĩa, của ân tình thủy chung.

Xem thêm bài viết hay:  Bài 1 trang 216 sgk Vật Lý 11

    Khúc hát dạo đầu đã nhắc tới nỗi nhớ của đạo lí Việt Nam, cảnh tiễn đưa bâng khuâng trong nỗi nhớ, người ở lại hỏi người ra đi cũng chỉ một nỗi nhớ và người ra đi trả lời bằng chính nỗi nhớ đó của mình. Tố Hữu đã diễn tả nỗi nhớ quê hương cách mệnh bằng tiếng nói ngọt ngào, tha thiết của khúc hát đối đáp giao duyên nam nữ trong dân ca. Khúc hát đó thấm nhuần đạo lí ân tình thủy chung:

“Mình về mình có nhớ ta

Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng

Mình về mình có nhớ ko

Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn”.

Nghe như ca dao, lại phảng phất âm hưởng thơ Kiều, hai câu đầu gợi ta nhớ tới một câu thơ trong Truyện Kiều:

“Mười lăm năm đó biết bao nhiêu tình”

    Việt Bắc đã hỏi người cán bộ về xuôi có còn nhớ mình ko? Có còn nhớ những tình cảm thiết tha, mặn nồng trong suốt khoảng thời kì mười lăm năm gắn bó. Nhìn cây còn có nhớ núi, nhìn sông còn có nhớ tới nguồn? Bốn câu thơ nhưng thực chất là hai câu hỏi tu từ. Lời của người ở nhưng thực chất là lời nói của người đi để nói lên đạo lí Việt Nam truyền thống vốn là thực chất tốt đẹp của dân tộc ta. Ko chỉ nói lên nhưng chính là nhắc nhở mọi người, nhắc nhở chính mình bởi vì cái đạo lí đó thiêng liêng lắm, quý giá lắm, phải giữ gìn và phát huy.

    Sâu nặng biết bao trong “mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng”, ân tình biết bao lúc “nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn”. Bốn câu thơ nhưng có tới bốn chữ “mình”, bốn chữ “nhớ” hòa quyện vấn vít cùng chữ “ta”, khiến cái đạo lí ân tình Việt Nam đã trở thành sợi chỉ đỏ xuyên suốt bài thơ Việt Bắc, trở thành chủ đề lớn của tác phẩm.

Sau khúc hát mở đầu là cảnh tiễn đưa bâng khuâng trong nỗi nhớ của người ra đi và cả người ở lại:

“Tiếng người nào tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước đi

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay”

    Có âm thanh da diết và màu sắc đặm đà thủy chung, có bước chân phấp phỏng và những cái nắm tay đầy lưu luyến. Mỗi bước chân của người đi mang theo nỗi niềm luyến lưu cho người ở lại. “Tiếng người nào” ko phải là câu hỏi, cũng chẳng phải là đại từ phiếm chỉ nhưng đó chính là cách nói trình bày nỗi niềm “bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi”. “Bâng khuâng” vì “đi ko nỡ”, nhưng “phấp phỏng” vì ở cũng chẳng đành bởi lẽ Việt Bắc đã trở thành ký ức, thành tình yêu, thành tâm hồn:

“Lúc ta ở chỉ là nơi đất ở

Lúc ta đi đất bỗng hóa tâm hồn”

    Từ láy bâng khuâng, phấp phỏng được Tố Hữu sử dụng rất tinh tế ở câu thơ này. Nó trình bày được nỗi niềm, được tâm trạng và cả những chuyển động trong xúc cảm, để rồi hình ảnh tiếp theo xuất hiện là chiếc áo chàm qua thủ pháp hoán dụ gợi tả con người Việt Bắc:

“Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay”

    Màu áo chàm là một hình ảnh đầy ý nghĩa, đó là màu áo của Việt Bắc đặm đà, son sắt như chính lòng thủy chung của con người nơi đây. Màu áo đó nhắc nhở người ra đi nhiều ký ức khó phai nhòa.

    Câu thơ “cầm tay nhau biết nói gì hôm nay” mang một trị giá biểu cảm rất lớn. “Cầm tay nhau” nhưng chẳng “biết nói gì” vì có quá nhiều nỗi niềm cần bộc bạch, vì trong lòng họ tràn trề nỗi thương nhớ nên ko biết nói điều gì trước, điều gì sau, điều gì nên thổ lộ, điều gì nên giấu kín trong tim. Cho nên chẳng “biết nói gì” chính là nói lên rất nhiều tấm lòng thương nhớ. Câu thơ ngắt nhịp 3/3/2 như sự ngập ngừng lưu luyến, làm ta liên tưởng tới buổi tiễn đưa của người chinh phu và chinh phụ trong Chinh phụ ngâm:

“Bước đi một bước, giây giây lại ngừng”.

    Trong màn đối đáp giao duyên của cuộc chia tay lịch sử đó, Tố Hữu đã để cho người ở lại lên tiếng trước. Điều này ko chỉ hợp lý, tế nhị nhưng còn cần thiết cho sự tăng trưởng mạch thơ trong cả bài thơ.

    Bằng việc sử dụng đại từ “mình – ta” cùng thể thơ lục bát, Tố Hữu đã tái tạo cuộc chia tay lịch sử của Việt Bắc và người chiến sĩ cách mệnh với biết bao ân tình, chung tình. Con người dễ cộng khổ nhưng khó đồng cam, Việt Bắc ra đời chính là lời nhắc nhở tình nghĩa gắn bó cùng đạo lý tri ân muôn thuở của dân tộc.

Đăng bởi: duhoc-o-canada.com

Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12

[rule_{ruleNumber}]

#Mình #về #mình #có #nhớ #hay #nhất

[rule_3_plain]

#Mình #về #mình #có #nhớ #hay #nhất

Mình về mình có nhớ taMười năm lăm đó thiết tha mặn nồngMình về mình có nhớ khôngNhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồnTiếng người nào tha thiết bên cồnBâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước điÁo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì hôm nay
Xem nhanh nội dung1 1. Dàn ý 2 1. Bài văn mẫu 13 2. Bài văn mẫu 24 3. Bài văn mẫu 3
1. Dàn ý 
Giới thiệu chung về bài “Việt Bắc” – Tố Hữu và nói chung về đoạn thơ
– Việt Bắc là một đỉnh cao trong nền thơ ca kháng chiến chống Pháp, một trong những sáng tác tiêu biểu nhất cho phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu. Ra đời ở một bước ngoặt đáng nhớ của lịch sử dân tộc (tháng 10 năm 1954), bài thơ trở thành bản người hùng ca về Cách mệnh và kháng chiến, bản tình khúc về đời sống tâm hồn phong phú, cao đẹp của con người Việt Nam trong “mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng”. Để tổng kết lịch sử, diễn tả tình nghĩa Cách mệnh và kháng chiến, kill sáng tác Việt Bắc, Tố Hữu đã vận dụng một hình thức nghệ thuật rực rỡ. Bài thơ được kết cấu thành một cuộc đối đáp tâm tình giữa người cán bộ sắp về xuôi với người dân miền núi Việt Bắc, được diễn tả bằng điệu thơ lục bát đặm đà chất ca dao.
– Đoạn thơ mở đầu có vị trí khá đặc trưng trong bài thơ dài Việt Bắc. Bằng lời hỏi của người miền núi Việt Bắc rồi lời đáp của người cán bộ sắp về xuôi, đoạn thơ khơi dòng cho bao kỉ niệm về sau, đồng thời hé mở lối kết cấu của bài thơ.
*    Phân tích khúc lời hỏi của người miền núi Việt Bắc
“ Khúc đầu của bài thơ gồm hai câu hỏi được nhịp nhàng cất lên. Trong từng câu hỏi, về cơ bản vế trước được lặp lại (Mình về mình có nhớ ta, Mình về mình có nhớ ko). Điều đó chứng tỏ người hỏi đang đầy xao xuyến ở thời khắc “mình về”, đang thiết tha gợi nhắc những kỉ niệm.

– Ý đồ tổng kết lịch sử của Tố Hữu được gửi gắm qua lời nhắc “Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng”. Đây là lúc cần ôn lại mười lăm năm Cách mệnh và kháng chiến gắn bó cùng Việt Bắc. “Mười lăm năm đó” nhắc chiều dài thời kì. “Thiết tha mặn nồng” khẳng khái niệm tình ngày càng nồng đậm. Đây ko phải là lịch sử của những sự kiện lạnh lùng, những con số khô khan nhưng là lịch sử của lòng người, của quá trình gắn bó.
– Sự vận dụng thuần thục lối nói của ca dao ở câu “Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn”. Đó là mượn cảnh, mượn tự nhiên nhưng bộc lộ lòng người, nhưng diễn tả quy luật tình cảm, là cách nói cụ thể nhưng hàm ý nói chung sâu xa. Câu thơ được ngắt nhịp 4/4 thành hai vế tương xứng; trong từng vế đều có một cặp hình ảnh có mối tương quan hài hoà và được liên kết theo quan hệ nhân quả tự nhiên. Lúc nhìn cây, lòng ta tự nhiên nhớ về núi. Lúc ngắm sông, lòng ta tự nhiên nhớ lại nguồn. Núi là môi trường thọ dưỡng nên cây. Trăm nguồn mới tạo thành sông. Lúc ta đang được nhìn ngắm một sự vật, thành tích trước mắt hãy đừng quên cội nguồn đã tạo sinh ra nó. Lúc ta đang ở thắng lợi vinh quang hiện nay này hãy đừng quên những tháng ngày gian khô được Việt Bắc nuôi nấng, đừng quên tình nghĩa Cách mệnh và kháng chiến.
* Phân tích khúc 2 – lời đáp của người cán bộ sắp về xuôi
– Trước lời hỏi của người Việt Bắc, người cán bộ sắp về xuôi vừa đáp vừa hỏi lại. Tố Hữu chưa để cho người về khẳng định ngay nỗi nhớ. Đó là cách kéo dài thời kì của buổi tâm tình, tạo ko khí dùng dàng, lưu luyến ở buổi chia li.
– Bang lời hỏi lại “Tiếng người nào tha thiết bên cồn”, thi sĩ đã giới thiệu rố them ko gian của buổi tâm tình. Cuộc chia ỉi này được tổ chức giữa rừng núi tự nhiên, được rừng núi Việt Bắc chứng kiến, hoà cảm…
– Nỗi lòng bâng khuâng, sự dùng dằng của người về được bộc lộ qua câu thơ ngắt nhịp tương xứng 4/4: “Bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi”. Một vế bộc lộ nội tâm, một vế diễn tả dáng vẻ nhưng thống nhất trong một xúc cảm.
– Giải pháp nghệ thuật hoán dụ “Áo chàm đưa buổi phân li” gợi hình ảnh người miền núi Việt Bắc. Đồng thời, hình ảnh “áo chàm” cũng là hình ảnh ẩn dụ gợi liên tưởng tới vẻ đẹp tâm hồn của những con người đó. Tình cảm của người Việt Bắc đối với Cách mệnh, Kháng chiến cũng đặm đà, dẻo dai, ko bao giờ phai nhạt y như màu áo chàm họ mặc.
–  Một tí băn khoăn, bối rối của người về trình bày ở câu “Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay…”. Hỏi người kia nhưng cũng tự hỏi mình. Bao kỉ niệm bộn bề sống dậy, bao nỗi nhớ trào dâng nên biết nói gì lúc này cho thoả lòng thương nhớ, cho mình hiểu ta…
* Kết luận về đoạn thơ
–  Đoạn thơ mang giọng điệu trữ tình tha thiết, có những hình ảnh gợi cảm.
– Là lời hỏi – đáp mở đầu, đoạn thơ có ý nghĩa tạo ko khí xúc cảm chung cho toàn bài, khơi dòng cho bao kỉ niệm tình nghĩa về sau.
1. Bài văn mẫu 1
“Mỗi công dân đều có một dạng vân tay 
Mỗi thi sĩ thứ thiệt đều có một dạng vân chữ 
Ko trộn lẫn…”
   Giống như mỗi người, sẽ sở hữu riêng cho mình một loại vân tay riêng, ko giống bất kì người nào. Thì mỗi nhà văn, thi sĩ, cũng sẽ sở hữu một phong cách “một dạng vân chữ” riêng lẻ. Vì thế, lúc đọc những tác phẩm văn học, ta ko thể trộn lẫn giữa Hồ Xuân Hương với Xuân Quỳnh lúc cả hai cùng nói rất hay về thơ tình yêu người phụ nữ. Và nổi lên trong phong trào dân tộc dân chủ, cùng sự tăng trưởng của văn học nước nhà, ta nhớ tới Tố Hữu, những khổ thơ mượt nhưng như áng tóc trữ tình của ông, học được trong ca dao nhưng lại nổi lên một phong cách rất riêng của Tố Hữu, và ta được biết tới điều đó rõ hơn, thông qua 8 khổ thơ đầu bài thơ Việt Bắc.
   Nói tới Tố Hữu là nói ngay tới cây đại thụ của làng văn. Ông mang trong mình một áng thơ ca chạy suốt chiều dài lịch sử, thơ văn viết về lịch sử là thế, nhưng trong đó lại mang đậm dấu ấn của một người con rất Huế, rất Việt Nam, lúc nào cũng tha thiết, lúc nào cũng vương vấn gợi tình.
Mình về mình có nhớ ta
Mười năm lăm đó thiết tha mặn nồng
Mình về mình có nhớ ko
Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn
Tiếng người nào tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước đi
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay
   Bài thơ Việt Bắc là một trong những tuyệt tác văn học rất tiêu biểu của tiếng thơ Tố Hữu. Ra đời trong bối cảnh kháng chiến chống Pháp vừa giành thắng lợi. Chủ tịch Hồ Chí Minh rời chiến khu Việt Bắc về Hà Nội tiếp quản. Lấy cảm hứng từ buổi chia tay mang ý nghĩa lịch sử đó, Tố Hữu đã xúc động viết ra áng thơ này. Việt Bắc như mang nặng hồn thiêng của núi sông, vì thế, bài thơ tới gần với trái tim người đọc, nhờ tính dân tộc đậm đã, được trình bày đậm nét trong cả hai phương diện nội dung và hình thức.
    Ta biết tính dân tộc trong một bài thơ, là một khái niệm thân thuộc, thuộc phạm trù tư tưởng- thẩm mĩ, và là mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa văn học và dân tộc. Tính dân tộc trong một bài thơ là hình thức trình bày và nội dung có tính vững bền cho các sáng tác của dân tộc ta, được tạo nên từ quá trình tăng trưởng của dân tộc từ xưa tới nay. Và tính dân tộc, phải được trình bày trên cả hai phương diện nội dung và hình thức.
Trong ca dao ta vẫn thường nghe có câu:
Hiện thời mận mới hỏi đào
Vườn hồng đã có người nào vào hay chưa
Mận hỏi thì đào xin thưa
Vườn hồng đã có nhưng chưa người nào vào
    Vậy đấy, tính dân tộc là đây chứ đâu. Vì sao ca dao dân ca từ nghìn đời nay vẫn mới và vẫn luôn khiến ta cảm thấy mến thương tương tự. Đơn giản, bởi ca dao luôn mang đậm chất trữ tình, ngọt ngào, chất phác và thân thiện, được trình bày qua thể thơ lục bát uyển chuyển. Bắt nhịp và tiếp nối những trị giá cao quý đó của ca dao dân ca, Tố Hữu đã vận dụng thuần thục để làm ra Việt Bắc.
Mình về mình có nhớ ta
Mười năm lăm đó thiết tha mặn nồng
Mình về mình có nhớ ko
Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn
   Tính dân tộc trước hết trình bày ở thể thơ lục bát thân thuộc, nhờ nó, ý thơ vốn uyển chuyển và đầy chất trữ tình của Tố Hữu càng được bộc lộ một cách rõ nét. Ko những thế, Tố Hữu đã vận dụng khôn khéo lối đối đáp vốn là hình thức thân thuộc trong ca dao, tiếng nói mượt nhưng, uyển chuyển, đặc tả tình cảm giữa mình – ta ngọt ngào sâu lắng, nhưng ta vốn thường hay gặp trong những câu ca dao viết về tình yêu lứa đôi.
   Đoạn thơ đầu đặc tả nỗi nhớ của người ở lại dành cho người da đi, ngôn từ bình dị nhưng tha thiết và quyện chặt trong lòng kẻ đi người ở. Tình cảm người gắn bó keo sơn tựa như tình cảm lứa đôi, qua đó càng cho ta thấy sự kết đoàn của nhân dân ta trong thời kì kháng chiến. Hóa ra, dù có khó khăn cách trở về ko gian, thời kì, trái tim của những người con đất Việt vẫn mãi gắn bó và dành cho nhau. Chỉ cần anh cần, tôi luôn có mặt. Những hình ảnh mang đậm tính dân tộc cũng được tả rõ nét, đó là “nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn” những cây, những núi, sông, nguồn, là những hình ảnh thân thuộc, vốn đã đi vào tiềm thức của người dân ta muôn thuở.
Tiếng người nào tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước đi
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay
    Lời trước hết là lời người ở lại dành cho người ra đi, vì thương nhớ, vì luôn canh cánh trong lòng, nên đoạn thơ này tựa như một lời đồng vọng thân yêu nhưng người ra đi đáp lại sức ở. Từ “người nào” là một đại từ phiếm chỉ, như ám chỉ hình ảnh tiếng hát da diết và mộc mạc của người dân vùng núi Việt Bắc, người cất bước ra đi nhưng vọng trong hoài niệm, trong nhung nhớ vẫn luôn nghĩ về ân tình Việt Bắc, muối mặn gừng cay, phai chăng “Lúc ta ở thìa là nơi đất ở/ lúc ta đi đất bỗng hóa tâm hồn” là vậy? Những hình ảnh mang đậm tính dân tộc như “áo chàm” “cầm tay” mang một vẻ đẹp đơn sơ, giản dị nhưng ấm êm lắm. Những cái bắt tay mặn nhưng tình cảm, những tấm áo chàm là hoán dụ cho nhân dân Việt Bắc, cầm tay thôi là đã nói lên tất cả, tiếng nói dần như cũng ngưng đọng lại, bổi hổi vì xúc cảm nhưng ko nói thành lời.
Qua đó, càng nổi trội rõ nên nét dân tộc truyền lại trong thơ Tố Hữu, đặc tả vẻ đẹp thủy chung, tình nghĩa, son sắt của người dân quê hương. Việt Bắc là sự kế thừa trọn vẹn những tinh hoa của văn học muôn thuở.
2. Bài văn mẫu 2
    Bạch Cư Dị lúc nói về nói thơ, cho rằng: “ Thơ, tình là gốc, lời là ngọn, âm thanh là hoa, tức là quả”, đó là một sự toàn diện tạo nên sức sống của thơ giữa dòng thời kì. Tiếng thơ Tố Hữu cũng vậy. Thi sĩ dụng công hiến dâng áng thơ “ Việt Bắc” để gửi gắm tư tưởng tình cảm thâm thúy về tình nghĩa trong thời chiến còn làm rung động lòng người. Tám câu thơ đầu: “ Ta về mình có nhớ ta…Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay…” là kết tinh tư tưởng chủ đề đó.
    Tám câu thơ đầu hay dòng tâm trạng bâng khuâng, lưu luyến lúc giờ chia ly đã điểm, đậm tô ân tình cách mệnh của người đồng bào miền núi với cán bộ, chiến sĩ.
    Thể thơ lục bát khiến câu thơ mềm mại, điệu thơ trầm bổng, liên kết với vần phong phú, nhịp đều đặn gợi trạng thái muôn vàn trong tâm hồn người ở, kẻ đi. Kết cấu đối đáp, cách xưng hô “ mình, ta” thân thuộc xuất hiện trong ca dao giao duyên buổi tự tình, hò hứa hẹn của chàng- nàng, mận- đào, mở ra bầu ko khí tâm tình, giọng tình thương yêu, ngọt ngào. Đoạn thơ nói tình cảm chính trị nhưng ko khô khan.
Với người ở lại, nhạy cảm với sự thay đổi nên lên tiếng trước:
“- Mình về mình có nhớ ta?
Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng.
Mình về mình có nhớ ko?
Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn.”
    Câu hỏi tu từ láy đi, láy lại theo hình thức tăng tiến “ có nhớ ta, có nhớ ko” gợi những cung bậc xúc cảm từ ướm hỏi xa xôi tới nỗi khắc khoải lắng tai lời đồng vọng. Qua đó giúp ta cảm tấm chân tình của người ở lại, tình đồng bào với người cất bước. Thời kì lịch sử “ mười lăm năm”, cũng là thời kì tình cảm mặn nồng ân nghĩa. Ko gian “ cây, núi, sông, nguồn” gợi Việt Bắc đại nghìn, núi thăm thẳm. Điệp từ “ nhớ”diễn tả nỗi lòng lớp lớp, khôn nguôi. Cách diễn tả mang lỗi nghĩ dân gian như lời nhắn nhủ của ông cha về lối sống ẩm hà tư nguyên, nhắc nhớ sự thủy chung.
Lời người đi xuôi đáp lại tiếng lòng kẻở lại:
“- Tiếng người nào tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi
Áo chàm đưa buổi phân ly
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay…”
    Cặp câu lục bát sử dụng những láy từ “ phấp phỏng, bâng khuâng” bộc lộ mọi nỗi niềm trong lòng người ly biệt. Tâm trạng được hữu hình hóa, vô tạo nên hữu hình “ phấp phỏng bước đi” gợi bước đi chầm chậm chẳng nỡ rời buông như bước chân kẻ chinh phu, tráng sĩ ngày nào trong “ Chinh phụ ngâm”:
 “ Bước đi một bước, giây giây lại ngừng”
    Nhưng đó là tình phu- phụ, còn “ Việt Bắc” nói tới tình đồng chí, nghĩa đồng bào. Hình ảnh áo chàm trong buổi phân ly đã từng đi về từng đi về trong ca dao xưa, chiếc áo để người đắp cho bớt hiu quạnh, áo bào của nàng Kiều trong buổi chia ly Thúc sinh. Nhưng Tố Hữu mượn sắc áo chàm bình dị, bền, khó phai, khó nhạt của đồng bào miền ngược nói sắc lòng người ở lại mãi vẹn nguyên. Tâm tư tình cảm người ở được cảm bởi người đi, dường như “ ta, mình” hiểu nhau cả những điều ko nói ra. Bởi vậy, hành động “ Cầm tay nhau biết nói gì” như khoảng lặng của âm nhạc, khoảng trống của nhiếp ảnh, khoảng vô ngôn dư tình trong văn học. Thời kì như ngừng lại để kẻ ở và người đi hội thoại đàm tâm, sự thấu hiểu của tình tri kỉ, tri kỷ giữa người đồng bào và cán bộ cách mệnh mang ân tình cách mệnh sâu đậm.
    Tám câu thơ đầu trong “ Việt Bắc” vừa tiếp thu trị giá dân gian phong phú vừa được thi sĩ Tố Hữu thông minh ý mới, hình ảnh mới, diễn tả tình cảm, sự kiện thời đại phản ánh quy luật kế thừa, canh tân nghệ thuật.
3. Bài văn mẫu 3
    Sau thắng lợi Điện Biên Phủ, hiệp nghị Giơnevơ được ký kết, tháng 10 năm 1954, các cơ quan Trung ương của Đảng và Chính phủ rời chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội. Nhân sự kiện có tính chất lịch sử đó, Tố Hữu sáng tác bài thơ Việt Bắc, khắc họa lại cuộc chia tay lịch sử với những tình cảm thủy chung son sắt. Tình cảm đó được trình bày qua những câu thơ sau:
“Mình về mình có nhớ ta
Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng
Mình về mình có nhớ ko
Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn
*
Tiếng người nào tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay”
    Đoạn thơ tràn đầy một nỗi nhớ tưởng như ko thể kìm nén được, cứ trào ra theo ngòi bút và tuôn chảy thành những dòng thơ. Có tới bốn chữ “nhớ” trong một đoạn thơ tám câu chắc hẳn nỗi nhớấy phải thật da diết và sâu nặng. Đây là nỗi nhớ quê hương cách mệnh của người đã từng gắn bó thâm thúy với vùng đất thiêng đầy kỷ niệm đó, là nỗi nhớ của tình nghĩa, của ân tình thủy chung.
    Khúc hát dạo đầu đã nhắc tới nỗi nhớ của đạo lí Việt Nam, cảnh tiễn đưa bâng khuâng trong nỗi nhớ, người ở lại hỏi người ra đi cũng chỉ một nỗi nhớ và người ra đi trả lời bằng chính nỗi nhớ đó của mình. Tố Hữu đã diễn tả nỗi nhớ quê hương cách mệnh bằng tiếng nói ngọt ngào, tha thiết của khúc hát đối đáp giao duyên nam nữ trong dân ca. Khúc hát đó thấm nhuần đạo lí ân tình thủy chung:
“Mình về mình có nhớ ta
Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng
Mình về mình có nhớ ko
Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn”.
Nghe như ca dao, lại phảng phất âm hưởng thơ Kiều, hai câu đầu gợi ta nhớ tới một câu thơ trong Truyện Kiều:
“Mười lăm năm đó biết bao nhiêu tình”
    Việt Bắc đã hỏi người cán bộ về xuôi có còn nhớ mình ko? Có còn nhớ những tình cảm thiết tha, mặn nồng trong suốt khoảng thời kì mười lăm năm gắn bó. Nhìn cây còn có nhớ núi, nhìn sông còn có nhớ tới nguồn? Bốn câu thơ nhưng thực chất là hai câu hỏi tu từ. Lời của người ở nhưng thực chất là lời nói của người đi để nói lên đạo lí Việt Nam truyền thống vốn là thực chất tốt đẹp của dân tộc ta. Ko chỉ nói lên nhưng chính là nhắc nhở mọi người, nhắc nhở chính mình bởi vì cái đạo lí đó thiêng liêng lắm, quý giá lắm, phải giữ gìn và phát huy.
    Sâu nặng biết bao trong “mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng”, ân tình biết bao lúc “nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn”. Bốn câu thơ nhưng có tới bốn chữ “mình”, bốn chữ “nhớ” hòa quyện vấn vít cùng chữ “ta”, khiến cái đạo lí ân tình Việt Nam đã trở thành sợi chỉ đỏ xuyên suốt bài thơ Việt Bắc, trở thành chủ đề lớn của tác phẩm.
Sau khúc hát mở đầu là cảnh tiễn đưa bâng khuâng trong nỗi nhớ của người ra đi và cả người ở lại:
“Tiếng người nào tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước đi
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay”
    Có âm thanh da diết và màu sắc đặm đà thủy chung, có bước chân phấp phỏng và những cái nắm tay đầy lưu luyến. Mỗi bước chân của người đi mang theo nỗi niềm luyến lưu cho người ở lại. “Tiếng người nào” ko phải là câu hỏi, cũng chẳng phải là đại từ phiếm chỉ nhưng đó chính là cách nói trình bày nỗi niềm “bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi”. “Bâng khuâng” vì “đi ko nỡ”, nhưng “phấp phỏng” vì ở cũng chẳng đành bởi lẽ Việt Bắc đã trở thành ký ức, thành tình yêu, thành tâm hồn:
“Lúc ta ở chỉ là nơi đất ở
Lúc ta đi đất bỗng hóa tâm hồn”
    Từ láy bâng khuâng, phấp phỏng được Tố Hữu sử dụng rất tinh tế ở câu thơ này. Nó trình bày được nỗi niềm, được tâm trạng và cả những chuyển động trong xúc cảm, để rồi hình ảnh tiếp theo xuất hiện là chiếc áo chàm qua thủ pháp hoán dụ gợi tả con người Việt Bắc:
“Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay”
    Màu áo chàm là một hình ảnh đầy ý nghĩa, đó là màu áo của Việt Bắc đặm đà, son sắt như chính lòng thủy chung của con người nơi đây. Màu áo đó nhắc nhở người ra đi nhiều ký ức khó phai nhòa.
    Câu thơ “cầm tay nhau biết nói gì hôm nay” mang một trị giá biểu cảm rất lớn. “Cầm tay nhau” nhưng chẳng “biết nói gì” vì có quá nhiều nỗi niềm cần bộc bạch, vì trong lòng họ tràn trề nỗi thương nhớ nên ko biết nói điều gì trước, điều gì sau, điều gì nên thổ lộ, điều gì nên giấu kín trong tim. Cho nên chẳng “biết nói gì” chính là nói lên rất nhiều tấm lòng thương nhớ. Câu thơ ngắt nhịp 3/3/2 như sự ngập ngừng lưu luyến, làm ta liên tưởng tới buổi tiễn đưa của người chinh phu và chinh phụ trong Chinh phụ ngâm:
“Bước đi một bước, giây giây lại ngừng”.
    Trong màn đối đáp giao duyên của cuộc chia tay lịch sử đó, Tố Hữu đã để cho người ở lại lên tiếng trước. Điều này ko chỉ hợp lý, tế nhị nhưng còn cần thiết cho sự tăng trưởng mạch thơ trong cả bài thơ.
    Bằng việc sử dụng đại từ “mình – ta” cùng thể thơ lục bát, Tố Hữu đã tái tạo cuộc chia tay lịch sử của Việt Bắc và người chiến sĩ cách mệnh với biết bao ân tình, chung tình. Con người dễ cộng khổ nhưng khó đồng cam, Việt Bắc ra đời chính là lời nhắc nhở tình nghĩa gắn bó cùng đạo lý tri ân muôn thuở của dân tộc.
Đăng bởi: duhoc-o-canada.com
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12

Xem thêm bài viết hay:  Bài 2 trang 36 SGK Đại số 11

#Mình #về #mình #có #nhớ #hay #nhất

[rule_2_plain]

#Mình #về #mình #có #nhớ #hay #nhất

[rule_2_plain]

#Mình #về #mình #có #nhớ #hay #nhất

[rule_3_plain]

#Mình #về #mình #có #nhớ #hay #nhất

Mình về mình có nhớ taMười năm lăm đó thiết tha mặn nồngMình về mình có nhớ khôngNhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồnTiếng người nào tha thiết bên cồnBâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước điÁo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì hôm nay
Xem nhanh nội dung1 1. Dàn ý 2 1. Bài văn mẫu 13 2. Bài văn mẫu 24 3. Bài văn mẫu 3
1. Dàn ý 
Giới thiệu chung về bài “Việt Bắc” – Tố Hữu và nói chung về đoạn thơ
– Việt Bắc là một đỉnh cao trong nền thơ ca kháng chiến chống Pháp, một trong những sáng tác tiêu biểu nhất cho phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu. Ra đời ở một bước ngoặt đáng nhớ của lịch sử dân tộc (tháng 10 năm 1954), bài thơ trở thành bản người hùng ca về Cách mệnh và kháng chiến, bản tình khúc về đời sống tâm hồn phong phú, cao đẹp của con người Việt Nam trong “mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng”. Để tổng kết lịch sử, diễn tả tình nghĩa Cách mệnh và kháng chiến, kill sáng tác Việt Bắc, Tố Hữu đã vận dụng một hình thức nghệ thuật rực rỡ. Bài thơ được kết cấu thành một cuộc đối đáp tâm tình giữa người cán bộ sắp về xuôi với người dân miền núi Việt Bắc, được diễn tả bằng điệu thơ lục bát đặm đà chất ca dao.
– Đoạn thơ mở đầu có vị trí khá đặc trưng trong bài thơ dài Việt Bắc. Bằng lời hỏi của người miền núi Việt Bắc rồi lời đáp của người cán bộ sắp về xuôi, đoạn thơ khơi dòng cho bao kỉ niệm về sau, đồng thời hé mở lối kết cấu của bài thơ.
*    Phân tích khúc lời hỏi của người miền núi Việt Bắc
“ Khúc đầu của bài thơ gồm hai câu hỏi được nhịp nhàng cất lên. Trong từng câu hỏi, về cơ bản vế trước được lặp lại (Mình về mình có nhớ ta, Mình về mình có nhớ ko). Điều đó chứng tỏ người hỏi đang đầy xao xuyến ở thời khắc “mình về”, đang thiết tha gợi nhắc những kỉ niệm.

– Ý đồ tổng kết lịch sử của Tố Hữu được gửi gắm qua lời nhắc “Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng”. Đây là lúc cần ôn lại mười lăm năm Cách mệnh và kháng chiến gắn bó cùng Việt Bắc. “Mười lăm năm đó” nhắc chiều dài thời kì. “Thiết tha mặn nồng” khẳng khái niệm tình ngày càng nồng đậm. Đây ko phải là lịch sử của những sự kiện lạnh lùng, những con số khô khan nhưng là lịch sử của lòng người, của quá trình gắn bó.
– Sự vận dụng thuần thục lối nói của ca dao ở câu “Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn”. Đó là mượn cảnh, mượn tự nhiên nhưng bộc lộ lòng người, nhưng diễn tả quy luật tình cảm, là cách nói cụ thể nhưng hàm ý nói chung sâu xa. Câu thơ được ngắt nhịp 4/4 thành hai vế tương xứng; trong từng vế đều có một cặp hình ảnh có mối tương quan hài hoà và được liên kết theo quan hệ nhân quả tự nhiên. Lúc nhìn cây, lòng ta tự nhiên nhớ về núi. Lúc ngắm sông, lòng ta tự nhiên nhớ lại nguồn. Núi là môi trường thọ dưỡng nên cây. Trăm nguồn mới tạo thành sông. Lúc ta đang được nhìn ngắm một sự vật, thành tích trước mắt hãy đừng quên cội nguồn đã tạo sinh ra nó. Lúc ta đang ở thắng lợi vinh quang hiện nay này hãy đừng quên những tháng ngày gian khô được Việt Bắc nuôi nấng, đừng quên tình nghĩa Cách mệnh và kháng chiến.
* Phân tích khúc 2 – lời đáp của người cán bộ sắp về xuôi
– Trước lời hỏi của người Việt Bắc, người cán bộ sắp về xuôi vừa đáp vừa hỏi lại. Tố Hữu chưa để cho người về khẳng định ngay nỗi nhớ. Đó là cách kéo dài thời kì của buổi tâm tình, tạo ko khí dùng dàng, lưu luyến ở buổi chia li.
– Bang lời hỏi lại “Tiếng người nào tha thiết bên cồn”, thi sĩ đã giới thiệu rố them ko gian của buổi tâm tình. Cuộc chia ỉi này được tổ chức giữa rừng núi tự nhiên, được rừng núi Việt Bắc chứng kiến, hoà cảm…
– Nỗi lòng bâng khuâng, sự dùng dằng của người về được bộc lộ qua câu thơ ngắt nhịp tương xứng 4/4: “Bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi”. Một vế bộc lộ nội tâm, một vế diễn tả dáng vẻ nhưng thống nhất trong một xúc cảm.
– Giải pháp nghệ thuật hoán dụ “Áo chàm đưa buổi phân li” gợi hình ảnh người miền núi Việt Bắc. Đồng thời, hình ảnh “áo chàm” cũng là hình ảnh ẩn dụ gợi liên tưởng tới vẻ đẹp tâm hồn của những con người đó. Tình cảm của người Việt Bắc đối với Cách mệnh, Kháng chiến cũng đặm đà, dẻo dai, ko bao giờ phai nhạt y như màu áo chàm họ mặc.
–  Một tí băn khoăn, bối rối của người về trình bày ở câu “Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay…”. Hỏi người kia nhưng cũng tự hỏi mình. Bao kỉ niệm bộn bề sống dậy, bao nỗi nhớ trào dâng nên biết nói gì lúc này cho thoả lòng thương nhớ, cho mình hiểu ta…
* Kết luận về đoạn thơ
–  Đoạn thơ mang giọng điệu trữ tình tha thiết, có những hình ảnh gợi cảm.
– Là lời hỏi – đáp mở đầu, đoạn thơ có ý nghĩa tạo ko khí xúc cảm chung cho toàn bài, khơi dòng cho bao kỉ niệm tình nghĩa về sau.
1. Bài văn mẫu 1
“Mỗi công dân đều có một dạng vân tay 
Mỗi thi sĩ thứ thiệt đều có một dạng vân chữ 
Ko trộn lẫn…”
   Giống như mỗi người, sẽ sở hữu riêng cho mình một loại vân tay riêng, ko giống bất kì người nào. Thì mỗi nhà văn, thi sĩ, cũng sẽ sở hữu một phong cách “một dạng vân chữ” riêng lẻ. Vì thế, lúc đọc những tác phẩm văn học, ta ko thể trộn lẫn giữa Hồ Xuân Hương với Xuân Quỳnh lúc cả hai cùng nói rất hay về thơ tình yêu người phụ nữ. Và nổi lên trong phong trào dân tộc dân chủ, cùng sự tăng trưởng của văn học nước nhà, ta nhớ tới Tố Hữu, những khổ thơ mượt nhưng như áng tóc trữ tình của ông, học được trong ca dao nhưng lại nổi lên một phong cách rất riêng của Tố Hữu, và ta được biết tới điều đó rõ hơn, thông qua 8 khổ thơ đầu bài thơ Việt Bắc.
   Nói tới Tố Hữu là nói ngay tới cây đại thụ của làng văn. Ông mang trong mình một áng thơ ca chạy suốt chiều dài lịch sử, thơ văn viết về lịch sử là thế, nhưng trong đó lại mang đậm dấu ấn của một người con rất Huế, rất Việt Nam, lúc nào cũng tha thiết, lúc nào cũng vương vấn gợi tình.
Mình về mình có nhớ ta
Mười năm lăm đó thiết tha mặn nồng
Mình về mình có nhớ ko
Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn
Tiếng người nào tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước đi
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay
   Bài thơ Việt Bắc là một trong những tuyệt tác văn học rất tiêu biểu của tiếng thơ Tố Hữu. Ra đời trong bối cảnh kháng chiến chống Pháp vừa giành thắng lợi. Chủ tịch Hồ Chí Minh rời chiến khu Việt Bắc về Hà Nội tiếp quản. Lấy cảm hứng từ buổi chia tay mang ý nghĩa lịch sử đó, Tố Hữu đã xúc động viết ra áng thơ này. Việt Bắc như mang nặng hồn thiêng của núi sông, vì thế, bài thơ tới gần với trái tim người đọc, nhờ tính dân tộc đậm đã, được trình bày đậm nét trong cả hai phương diện nội dung và hình thức.
    Ta biết tính dân tộc trong một bài thơ, là một khái niệm thân thuộc, thuộc phạm trù tư tưởng- thẩm mĩ, và là mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa văn học và dân tộc. Tính dân tộc trong một bài thơ là hình thức trình bày và nội dung có tính vững bền cho các sáng tác của dân tộc ta, được tạo nên từ quá trình tăng trưởng của dân tộc từ xưa tới nay. Và tính dân tộc, phải được trình bày trên cả hai phương diện nội dung và hình thức.
Trong ca dao ta vẫn thường nghe có câu:
Hiện thời mận mới hỏi đào
Vườn hồng đã có người nào vào hay chưa
Mận hỏi thì đào xin thưa
Vườn hồng đã có nhưng chưa người nào vào
    Vậy đấy, tính dân tộc là đây chứ đâu. Vì sao ca dao dân ca từ nghìn đời nay vẫn mới và vẫn luôn khiến ta cảm thấy mến thương tương tự. Đơn giản, bởi ca dao luôn mang đậm chất trữ tình, ngọt ngào, chất phác và thân thiện, được trình bày qua thể thơ lục bát uyển chuyển. Bắt nhịp và tiếp nối những trị giá cao quý đó của ca dao dân ca, Tố Hữu đã vận dụng thuần thục để làm ra Việt Bắc.
Mình về mình có nhớ ta
Mười năm lăm đó thiết tha mặn nồng
Mình về mình có nhớ ko
Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn
   Tính dân tộc trước hết trình bày ở thể thơ lục bát thân thuộc, nhờ nó, ý thơ vốn uyển chuyển và đầy chất trữ tình của Tố Hữu càng được bộc lộ một cách rõ nét. Ko những thế, Tố Hữu đã vận dụng khôn khéo lối đối đáp vốn là hình thức thân thuộc trong ca dao, tiếng nói mượt nhưng, uyển chuyển, đặc tả tình cảm giữa mình – ta ngọt ngào sâu lắng, nhưng ta vốn thường hay gặp trong những câu ca dao viết về tình yêu lứa đôi.
   Đoạn thơ đầu đặc tả nỗi nhớ của người ở lại dành cho người da đi, ngôn từ bình dị nhưng tha thiết và quyện chặt trong lòng kẻ đi người ở. Tình cảm người gắn bó keo sơn tựa như tình cảm lứa đôi, qua đó càng cho ta thấy sự kết đoàn của nhân dân ta trong thời kì kháng chiến. Hóa ra, dù có khó khăn cách trở về ko gian, thời kì, trái tim của những người con đất Việt vẫn mãi gắn bó và dành cho nhau. Chỉ cần anh cần, tôi luôn có mặt. Những hình ảnh mang đậm tính dân tộc cũng được tả rõ nét, đó là “nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn” những cây, những núi, sông, nguồn, là những hình ảnh thân thuộc, vốn đã đi vào tiềm thức của người dân ta muôn thuở.
Tiếng người nào tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước đi
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay
    Lời trước hết là lời người ở lại dành cho người ra đi, vì thương nhớ, vì luôn canh cánh trong lòng, nên đoạn thơ này tựa như một lời đồng vọng thân yêu nhưng người ra đi đáp lại sức ở. Từ “người nào” là một đại từ phiếm chỉ, như ám chỉ hình ảnh tiếng hát da diết và mộc mạc của người dân vùng núi Việt Bắc, người cất bước ra đi nhưng vọng trong hoài niệm, trong nhung nhớ vẫn luôn nghĩ về ân tình Việt Bắc, muối mặn gừng cay, phai chăng “Lúc ta ở thìa là nơi đất ở/ lúc ta đi đất bỗng hóa tâm hồn” là vậy? Những hình ảnh mang đậm tính dân tộc như “áo chàm” “cầm tay” mang một vẻ đẹp đơn sơ, giản dị nhưng ấm êm lắm. Những cái bắt tay mặn nhưng tình cảm, những tấm áo chàm là hoán dụ cho nhân dân Việt Bắc, cầm tay thôi là đã nói lên tất cả, tiếng nói dần như cũng ngưng đọng lại, bổi hổi vì xúc cảm nhưng ko nói thành lời.
Qua đó, càng nổi trội rõ nên nét dân tộc truyền lại trong thơ Tố Hữu, đặc tả vẻ đẹp thủy chung, tình nghĩa, son sắt của người dân quê hương. Việt Bắc là sự kế thừa trọn vẹn những tinh hoa của văn học muôn thuở.
2. Bài văn mẫu 2
    Bạch Cư Dị lúc nói về nói thơ, cho rằng: “ Thơ, tình là gốc, lời là ngọn, âm thanh là hoa, tức là quả”, đó là một sự toàn diện tạo nên sức sống của thơ giữa dòng thời kì. Tiếng thơ Tố Hữu cũng vậy. Thi sĩ dụng công hiến dâng áng thơ “ Việt Bắc” để gửi gắm tư tưởng tình cảm thâm thúy về tình nghĩa trong thời chiến còn làm rung động lòng người. Tám câu thơ đầu: “ Ta về mình có nhớ ta…Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay…” là kết tinh tư tưởng chủ đề đó.
    Tám câu thơ đầu hay dòng tâm trạng bâng khuâng, lưu luyến lúc giờ chia ly đã điểm, đậm tô ân tình cách mệnh của người đồng bào miền núi với cán bộ, chiến sĩ.
    Thể thơ lục bát khiến câu thơ mềm mại, điệu thơ trầm bổng, liên kết với vần phong phú, nhịp đều đặn gợi trạng thái muôn vàn trong tâm hồn người ở, kẻ đi. Kết cấu đối đáp, cách xưng hô “ mình, ta” thân thuộc xuất hiện trong ca dao giao duyên buổi tự tình, hò hứa hẹn của chàng- nàng, mận- đào, mở ra bầu ko khí tâm tình, giọng tình thương yêu, ngọt ngào. Đoạn thơ nói tình cảm chính trị nhưng ko khô khan.
Với người ở lại, nhạy cảm với sự thay đổi nên lên tiếng trước:
“- Mình về mình có nhớ ta?
Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng.
Mình về mình có nhớ ko?
Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn.”
    Câu hỏi tu từ láy đi, láy lại theo hình thức tăng tiến “ có nhớ ta, có nhớ ko” gợi những cung bậc xúc cảm từ ướm hỏi xa xôi tới nỗi khắc khoải lắng tai lời đồng vọng. Qua đó giúp ta cảm tấm chân tình của người ở lại, tình đồng bào với người cất bước. Thời kì lịch sử “ mười lăm năm”, cũng là thời kì tình cảm mặn nồng ân nghĩa. Ko gian “ cây, núi, sông, nguồn” gợi Việt Bắc đại nghìn, núi thăm thẳm. Điệp từ “ nhớ”diễn tả nỗi lòng lớp lớp, khôn nguôi. Cách diễn tả mang lỗi nghĩ dân gian như lời nhắn nhủ của ông cha về lối sống ẩm hà tư nguyên, nhắc nhớ sự thủy chung.
Lời người đi xuôi đáp lại tiếng lòng kẻở lại:
“- Tiếng người nào tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi
Áo chàm đưa buổi phân ly
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay…”
    Cặp câu lục bát sử dụng những láy từ “ phấp phỏng, bâng khuâng” bộc lộ mọi nỗi niềm trong lòng người ly biệt. Tâm trạng được hữu hình hóa, vô tạo nên hữu hình “ phấp phỏng bước đi” gợi bước đi chầm chậm chẳng nỡ rời buông như bước chân kẻ chinh phu, tráng sĩ ngày nào trong “ Chinh phụ ngâm”:
 “ Bước đi một bước, giây giây lại ngừng”
    Nhưng đó là tình phu- phụ, còn “ Việt Bắc” nói tới tình đồng chí, nghĩa đồng bào. Hình ảnh áo chàm trong buổi phân ly đã từng đi về từng đi về trong ca dao xưa, chiếc áo để người đắp cho bớt hiu quạnh, áo bào của nàng Kiều trong buổi chia ly Thúc sinh. Nhưng Tố Hữu mượn sắc áo chàm bình dị, bền, khó phai, khó nhạt của đồng bào miền ngược nói sắc lòng người ở lại mãi vẹn nguyên. Tâm tư tình cảm người ở được cảm bởi người đi, dường như “ ta, mình” hiểu nhau cả những điều ko nói ra. Bởi vậy, hành động “ Cầm tay nhau biết nói gì” như khoảng lặng của âm nhạc, khoảng trống của nhiếp ảnh, khoảng vô ngôn dư tình trong văn học. Thời kì như ngừng lại để kẻ ở và người đi hội thoại đàm tâm, sự thấu hiểu của tình tri kỉ, tri kỷ giữa người đồng bào và cán bộ cách mệnh mang ân tình cách mệnh sâu đậm.
    Tám câu thơ đầu trong “ Việt Bắc” vừa tiếp thu trị giá dân gian phong phú vừa được thi sĩ Tố Hữu thông minh ý mới, hình ảnh mới, diễn tả tình cảm, sự kiện thời đại phản ánh quy luật kế thừa, canh tân nghệ thuật.
3. Bài văn mẫu 3
    Sau thắng lợi Điện Biên Phủ, hiệp nghị Giơnevơ được ký kết, tháng 10 năm 1954, các cơ quan Trung ương của Đảng và Chính phủ rời chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội. Nhân sự kiện có tính chất lịch sử đó, Tố Hữu sáng tác bài thơ Việt Bắc, khắc họa lại cuộc chia tay lịch sử với những tình cảm thủy chung son sắt. Tình cảm đó được trình bày qua những câu thơ sau:
“Mình về mình có nhớ ta
Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng
Mình về mình có nhớ ko
Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn
*
Tiếng người nào tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay”
    Đoạn thơ tràn đầy một nỗi nhớ tưởng như ko thể kìm nén được, cứ trào ra theo ngòi bút và tuôn chảy thành những dòng thơ. Có tới bốn chữ “nhớ” trong một đoạn thơ tám câu chắc hẳn nỗi nhớấy phải thật da diết và sâu nặng. Đây là nỗi nhớ quê hương cách mệnh của người đã từng gắn bó thâm thúy với vùng đất thiêng đầy kỷ niệm đó, là nỗi nhớ của tình nghĩa, của ân tình thủy chung.
    Khúc hát dạo đầu đã nhắc tới nỗi nhớ của đạo lí Việt Nam, cảnh tiễn đưa bâng khuâng trong nỗi nhớ, người ở lại hỏi người ra đi cũng chỉ một nỗi nhớ và người ra đi trả lời bằng chính nỗi nhớ đó của mình. Tố Hữu đã diễn tả nỗi nhớ quê hương cách mệnh bằng tiếng nói ngọt ngào, tha thiết của khúc hát đối đáp giao duyên nam nữ trong dân ca. Khúc hát đó thấm nhuần đạo lí ân tình thủy chung:
“Mình về mình có nhớ ta
Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng
Mình về mình có nhớ ko
Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn”.
Nghe như ca dao, lại phảng phất âm hưởng thơ Kiều, hai câu đầu gợi ta nhớ tới một câu thơ trong Truyện Kiều:
“Mười lăm năm đó biết bao nhiêu tình”
    Việt Bắc đã hỏi người cán bộ về xuôi có còn nhớ mình ko? Có còn nhớ những tình cảm thiết tha, mặn nồng trong suốt khoảng thời kì mười lăm năm gắn bó. Nhìn cây còn có nhớ núi, nhìn sông còn có nhớ tới nguồn? Bốn câu thơ nhưng thực chất là hai câu hỏi tu từ. Lời của người ở nhưng thực chất là lời nói của người đi để nói lên đạo lí Việt Nam truyền thống vốn là thực chất tốt đẹp của dân tộc ta. Ko chỉ nói lên nhưng chính là nhắc nhở mọi người, nhắc nhở chính mình bởi vì cái đạo lí đó thiêng liêng lắm, quý giá lắm, phải giữ gìn và phát huy.
    Sâu nặng biết bao trong “mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng”, ân tình biết bao lúc “nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn”. Bốn câu thơ nhưng có tới bốn chữ “mình”, bốn chữ “nhớ” hòa quyện vấn vít cùng chữ “ta”, khiến cái đạo lí ân tình Việt Nam đã trở thành sợi chỉ đỏ xuyên suốt bài thơ Việt Bắc, trở thành chủ đề lớn của tác phẩm.
Sau khúc hát mở đầu là cảnh tiễn đưa bâng khuâng trong nỗi nhớ của người ra đi và cả người ở lại:
“Tiếng người nào tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ phấp phỏng bước đi
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay”
    Có âm thanh da diết và màu sắc đặm đà thủy chung, có bước chân phấp phỏng và những cái nắm tay đầy lưu luyến. Mỗi bước chân của người đi mang theo nỗi niềm luyến lưu cho người ở lại. “Tiếng người nào” ko phải là câu hỏi, cũng chẳng phải là đại từ phiếm chỉ nhưng đó chính là cách nói trình bày nỗi niềm “bâng khuâng trong dạ, phấp phỏng bước đi”. “Bâng khuâng” vì “đi ko nỡ”, nhưng “phấp phỏng” vì ở cũng chẳng đành bởi lẽ Việt Bắc đã trở thành ký ức, thành tình yêu, thành tâm hồn:
“Lúc ta ở chỉ là nơi đất ở
Lúc ta đi đất bỗng hóa tâm hồn”
    Từ láy bâng khuâng, phấp phỏng được Tố Hữu sử dụng rất tinh tế ở câu thơ này. Nó trình bày được nỗi niềm, được tâm trạng và cả những chuyển động trong xúc cảm, để rồi hình ảnh tiếp theo xuất hiện là chiếc áo chàm qua thủ pháp hoán dụ gợi tả con người Việt Bắc:
“Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay”
    Màu áo chàm là một hình ảnh đầy ý nghĩa, đó là màu áo của Việt Bắc đặm đà, son sắt như chính lòng thủy chung của con người nơi đây. Màu áo đó nhắc nhở người ra đi nhiều ký ức khó phai nhòa.
    Câu thơ “cầm tay nhau biết nói gì hôm nay” mang một trị giá biểu cảm rất lớn. “Cầm tay nhau” nhưng chẳng “biết nói gì” vì có quá nhiều nỗi niềm cần bộc bạch, vì trong lòng họ tràn trề nỗi thương nhớ nên ko biết nói điều gì trước, điều gì sau, điều gì nên thổ lộ, điều gì nên giấu kín trong tim. Cho nên chẳng “biết nói gì” chính là nói lên rất nhiều tấm lòng thương nhớ. Câu thơ ngắt nhịp 3/3/2 như sự ngập ngừng lưu luyến, làm ta liên tưởng tới buổi tiễn đưa của người chinh phu và chinh phụ trong Chinh phụ ngâm:
“Bước đi một bước, giây giây lại ngừng”.
    Trong màn đối đáp giao duyên của cuộc chia tay lịch sử đó, Tố Hữu đã để cho người ở lại lên tiếng trước. Điều này ko chỉ hợp lý, tế nhị nhưng còn cần thiết cho sự tăng trưởng mạch thơ trong cả bài thơ.
    Bằng việc sử dụng đại từ “mình – ta” cùng thể thơ lục bát, Tố Hữu đã tái tạo cuộc chia tay lịch sử của Việt Bắc và người chiến sĩ cách mệnh với biết bao ân tình, chung tình. Con người dễ cộng khổ nhưng khó đồng cam, Việt Bắc ra đời chính là lời nhắc nhở tình nghĩa gắn bó cùng đạo lý tri ân muôn thuở của dân tộc.
Đăng bởi: duhoc-o-canada.com
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12

Xem thêm bài viết hay:  Câu 3 trang 144 SGK Tin học 10 | Giải bài tập SGK Tin học 10

Bạn thấy bài viết Mình về mình có nhớ ta(hay nhất) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Mình về mình có nhớ ta(hay nhất) bên dưới để duhoc-o-canada.com có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: duhoc-o-canada.com của duhoc-o-canada.com

Chuyên mục: Giáo dục

Nhớ để nguồn bài viết này: Mình về mình có nhớ ta(hay nhất) của website duhoc-o-canada.com

Viết một bình luận